ΕΡΡΩΣΘΕ ΚΑΙ ΕΥΔΑΙΜΟΝΕΙΤE S01E02
Που θα πει: να έχετε υγεία και χαρά
Ύμνος εις Ήλιον -Μεσομήδους του Κρητός – 2ος αι. μ.χ.
Χιονοβλεφάρου πάτερ Αούς,
ροδόεσσαν ος άντυγα πώλων
πτανοίς υπ’ ίχνεσσι διώκεις,
χρυσέαισιν αγαλλόμενος κόμαις
περί νώτον απείριτον ουρανού
ακτίνα πολύστροφον αμπλέκων,
αίγλας πολυδερκέα παγάν
περί γαίαν άπασαν ελίσσων,
ποταμοί δε σέθεν πυρός αμβρότου
τίκτουσιν επήρατον αμέραν.
Σοι μεν χορός εύδιος αστέρων
κατ’ Όλυμπον άνακτα χορεύει
άνετον μέλος αιέν αείδων
Φοιβηίδι τερπόμενος λύρα.
Γλαυκά δε πάροιθε Σελάνα
χρόνον ώριον αγεμονεύει
λευκών υπό σύρμασι μόσχων,
γάνυται δέ τέ σοι νόος ευμενής
πολυείμονα κόσμον ελίσσων.
Ύμνος στον Ήλιο
Πατέρα της χιονοβλέφαρης Αυγής,
που το ρόδινο άρμα σου, με των νεαρών
ίππων τις ιπτάμενες οπλές οδηγείς,
αγαλλόμενος με την χρυσή κόμη σου
στο απέραντο άνοιγμα του ουρανού,
συστρέφοντας την πολύστροφη ακτίνα σου,
την περίβλεπτη πηγή της λαμπρότητας
ελίσσοντας γύρω από ολόκληρη τη γη.
Κι οι ποταμοί του αθάνατου πυρός σου
γεννούν την αξιαγάπητη μέρα.
Για σένα ο φωτεινός χορός των άστρων
χορεύει στον άρχοντα Όλυμπο,
διαρκώς ψάλλοντας μέλος ευφρόσυνο,
τερπόμενος με την λύρα του Φοίβου,
και η γλαυκή Σελήνη κατωθέ σου
ηγεμονεύει τον χρόνο με τις εποχές του,
με το άρμα της που το σέρνουν λευκοί ταύροι.
Κι ευφραίνεται ο ευμενής νούς σου,
περιδιαβαίνοντας τον πολύμορφο κόσμο!
Σύγχρονη Απόδοση: Ιαλυσσός.
Πρόκειται για το αρχαιότερο αυθεντικό ολόκληρο σωζόμενο μουσικό κείμενο.
Ήλιος, το λαμπρότερο σώμα του ουρανού. Ήλιος, που οδηγεί το πύρινο άρμα του στον ουρανό. Φοίβος, φωτοβόλος δηλαδή, ήταν η προσωνυμία του Ηλίου, η ίδια με του θεού Απόλλωνα.
Από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια ο άνθρωπος υποδέχεται το καλοκαίρι με φωτιές τη νύχτα του ηλιοτροπίου, την πιο μικρή νύχτα του χρόνου για το Βόρειο Ημισφαίριο, με τον ήλιο να στρέφεται προς το καλοκαίρι. Η νύχτα της 21ης Ιούνη στην Αρχαία Ελλάδα ήταν εκείνη που άναβαν οι φωτιές, στο κατώφλι του καλοκαιριού. Οι φωτιές τη νύχτα του Ηλιοτρόπιου έχουν σκοπό να εξαγνίσουν κάθε κακή τροπή, εξασφαλίζοντας στον ήλιο τον αιώνιο δρόμο στο δώμα του ουρανού. Στη σημερινή Ελλάδα, υπάρχουν ακόμη στη θέση εκείνης της γιορτής, οι Φωτιές του Αη-Γιαννιού, του Κλήδονα, που σε κάποιες περιοχές τις λένε «του Αη-Γιαννιού του ηλιοτροπίου», προσδιορίζοντας επακριβώς την καταγωγή του εορτασμού, που αντί για τις 21 Ιουνίου, γίνεται την παραμονή του Αη-Γιάννη, δηλαδή τη νύχτα της 23ης Ιουνίου. Και σήμερα ακόμη, σε πολλά μέρη της Ελλάδας, οι φωτιές ανάβουν με τη δύση του ήλιου και στις φλόγες τους ρίχνονται τα ξερά στεφάνια της πρωτομαγιάς, ενώ αυτοί που πηδούν ύστερα πάνω από τις φωτιές κάνουν κρυφές ευχές μέσα τους, ελπίζοντας να ευοδωθούν. Φαίνεται ότι η Ιεραρχία της εκκλησιάς δεν κατάφερε τελικά να ξεριζώσει αυτές τις αρχαιότροπες εορτές, ακόμη και όταν οι τελετουργοί απειλήθηκαν με διωγμούς από την 6η Οικουμενική Σύνοδο, το 680 μ.Χ.
Η λέξη Ηλιοστάσιο προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Έτσι ο Ήλιος φαίνεται να “στέκεται”.
Κατά την θερινή τροπή στις 21 Ιουνίου, στους Δελφούς έχουμε διάρκεια ημέρας 14 ώρες και 50 λεπτά ακριβώς. Η νύκτα βέβαια είναι 9 ώρες και 10 λεπτά. Ο λόγος 14 50′ / 9 10′ = (14 5/6) / (9 1/6) δίνει τον 1.618 ήτοι τον χρυσό αριθμό φ.
Στο πνευματικό επίπεδο, το Θερινό Ηλιοστάσιο μπορεί να σημαίνει το απόγειο της συνειδητότητας μέσα στον Άνθρωπο (καθίσταται δηλαδή αυτός αυτόφωτος και αυτάρκης), την διαύγεια και «ηλιοποίηση» της συνείδησης, την επανένωση του ανώτερου εαυτού με την (θεϊκή) προέλευσή του.
πρωτότυπη εικόνα εξωφύλλου: Μελάς Καραγιάννης