Ναι, είναι ένα από τα πιο δύσκολα διλήμματα στο χώρο του video gaming. Όχι μόνο γιατί και οι δύο τίτλοι έχουν σημειώσει τεράστιες εμπορικές επιτυχίες, αλλά κυρίως γιατί έχουν το δικό τους φανατικό κοινό, που μετά βδελυγμίας επιχειρηματολογεί υπέρ της καψούρας του. Το mainstream μεγαθήριο του gaming EA SPORTS ενάντια στην Ιαπωνική «εναλλακτική» κάποτε πρόταση του PRO. Αν δεν έχετε ήδη θέση (που σίγουρα έχετε), αυτή είναι η δική μου προσωπική γνώμη, ποτισμένη φυσικά με τόνους υποκειμενικότητας και νευροσυσχετισμών του παρελθόντος.
FIFA σημαίνει video game ποδοσφαίρου
Το FIFA της EA είναι χωρίς δεύτερη σκέψη το παιχνίδι που δημιούργησε την κατηγορία video games ποδοσφαίρου. Μπορεί οι haters της EA να διαφωνούν ή οι λάτρεις του Sensible Soccer να έχουν να θυμούνται (και με το δίκιο τους) το δικό τους ποδοσφαιρό-κόλλημα, όμως οι τίτλοι της EA έφτιαξαν κυριολεκτικά μια ξεχωριστή κατηγορία. Και εξηγούμαι: μπορεί soccer games να έχουμε από το τα τέλη της δεκαετίας του 1980 (sensible soccer, kick off, match day), αλλά το FIFA International Soccer είναι η πρώτη επανάσταση του είδους. Η φωτογραφία έχει για τους λάτρεις του είδους μια παβλοφική αξία. Θέλεις να βρεις ξανά τη δισκέτα, να βάλεις κάτι σαν Dos-emulator και να γευθείς το συναίσθημα των mid-1990s μπροστά στον 486 σου. Άστο μάγκα δεν πιάνει. Το ‘χουμε δοκιμάσει όλοι, αλλά μάλλον φταίει που ήσουν 12 χρονών. Όπως και να έχει, το FIFA 1994 ξεκίνησε κάτι δυνατό.
Τι διαφορετικό είχε αυτό το FIFA τέλος πάντων; Πρωτοποριακή κάμερα, ένα φαντεζί αστεράκι κάτω από τον παίκτη που έχει την μπάλα, καλύτερα για την εποχή γραφικά και όλο το branding της επισημότητας που φέρνει ο τίτλος FIFA, με ομάδες και εμφανίσεις (αργότερα θα γίνει σημείο αντιπαράθεσης με το PRO). Οι τίτλοι του 1994 και 1995, που είχαν ελάχιστες διαφορές μεταξύ τους, μπαίνουν σε κάθε σπίτι που διαθέτει δύο πράγματα: PC και football lovers.
Καλή η αρχή για το FIFA, αλλά η συνέχεια ήταν τύπου συγκλονιστική. Ναι το FIFA 1996 είναι το πιο game changing παιχνίδι ποδοσφαίρου όλων των εποχών. Δεν με πιστεύεις; Απλά βάλε να παίξει το video της εισαγωγής και θυμήσου πώς ξεκίνησαν τα κάτω απ’ την βάση στον έλεγχο και το χαρτζιλίκι σε κάρτες γραφικών. Το παιχνίδι ήταν απλά έπος. Πάλι πρωτοποριακή κάμερα, τεχνολογικός οργασμός που επέτρεπε εντυπωσιακές αναβαθμίσεις σε γραφικά από χρόνο σε χρόνο, για πρώτη φορά σπικάζ αγώνα και gameplay που θύμιζε πραγματικό ποδόσφαιρο. Στα highlight τα βιντεάκια που έπαιζαν στην οθόνη του σταδίου μετά από κάθε γκολ. Το FIFA 96 ήταν για πολλούς οι πρώτες αμέτρητες ώρες.
FIFA 1997 και 1998 (2 τίτλοι για πρώτη φορά: Road to World Cup και World Cup) συνέχισαν να χτίζουν σε μια αγορά μονοπωλιακή για την EA. Είναι η εποχή που το Playstation 1 μεσουρανεί και οι τίτλοι αυτοί είναι από τους πιο εμπορικούς. Σημαντικές αλλαγές κάθε χρόνο, ομάδες που πλήθαιναν από τίτλο σε τίτλο και καινοτομίες: Indoor παιχνίδια, στάδια σαν τα πραγματικά, επιλογή καιρού, επιλογή κάμερας και Lan game μεταξύ παικτών που εκείνη την εποχή φάνταζε πραγματικά σαν εκδρομούλα στο διάστημα (μέχρι που η μάνα σου φώναζε για την κατειλημμένη από το US Robotics γραμμή, ή απλά χανόταν το σήμα). Νομίζω το FIFA 1998 Road to World Cup θα το θυμόμαστε πάντα και για την επική εισαγωγή του που για πρώτη φορά έκανε και ένα τραγούδι super hit (Blur, Song 2).
Η KONAMI είναι εδώ με παιχνίδι μαγικό
Τα FIFA 1999, 2000 και 2001 (το πρώτο με ελληνικό πρωτάθλημα και ελληνική περιγραφή αγώνα) συνεχίζουν να είναι οι πρώτοι σε πωλήσεις τίτλοι ποδοσφαίρου στον gaming κόσμο. Αλλά στον mouth to mouth κόσμο των ποδοσφαιράκιδων, κάτι έχει αρχίσει να κινείται από την Άπω Ανατολή – και συγκεκριμένα από KONAMI μεριά. Για τους λάτρεις των παιχνιδιών ποδοσφαίρου, η εταιρεία έχει ήδη συστηθεί επιτυχώς με έναν υπέροχο τίτλο για τις cartridge κονσόλες και, συγκεκριμένα, το Super Nintendo που ονομάζεται International Superstar Soccer Deluxe και θυμίζει σε μεγάλο βαθμό παιχνίδια ποδοσφαίρου που παίζαμε σε παλιά ηλεκτρονικά coin op. Το παιχνίδι κυκλοφορεί το 1995 και η διαφορετική του πρόταση συνίσταται σε ένα πιο ρεαλιστικό gameplay. Αυτός είναι εξάλλου και ο δούρειος ίππος που στήνει σιγά σιγά η KONAMI. Άλλη λοιπόν μια φωτογραφία που μου θυμίζει κόκκινα μάτια και φουσκάλες από το άβολο SNES χειριστήριο.
Και αυτή είναι μόνο η αρχή. Η ΚΟΝΑΜΙ «παίζει την μπάλα της» βασισμένη στην παγκόσμια τάση του gaming που ευνοεί τις κονσόλες. Και αν το SNES είναι μια καλή παιχνιδομηχανή, το Playstation 1 είναι η ιδανική πλατφόρμα για να φωνάξουν οι Γιαπωνέζοι «παρών» στα football video games. Έτσι, το 1998, μπορεί η πλειοψηφία να χορεύει στο ρυθμό του Song 2 των Blur για το FIFA 1998, αλλά η KONAMI λανσάρει αυτή την παιχνιδάρα που είναι και το πρώτο της PRO.
Και τι διαφορετικό έχει αυτό το παιχνίδι από το FIFA; Παρά τα χοντροκομμένα γραφικά με τους τετράγωνους «χτίστες» παίκτες (για την ακρίβεια σχεδόν πάντα τα γραφικά της ΚΟΝΑΜΙ είναι χειρότερα από αυτά της ΕΑ), σε gaming επίπεδο είναι πολύ πιο συναρπαστικό. Χάσεις – κερδίσεις υπάρχει μια gaming εμπειρία που σε κάνει να θες να παίζεις όλο και πιο πολύ. Το παιχνίδι έχει game play ρεαλιστικού ποδοσφαίρου, οι παίκτες ντριπλάρουν, κάνουν ένα-δύο και τα γκολ μπαίνουν με πολύ περισσότερους τρόπους. Από την άλλη, υπάρχει και η υπέρ του FIFA επιχειρηματολογία που είναι σεβαστή. Λέει, ας πούμε, ο gamer της εποχής, «εγώ θέλω να παίζω με ομάδες που αναγνωρίζω, με τις εμφανίσεις τους, τα σήματά τους, τα γήπεδά τους. Να βλέπω τους παίκτες με τα πραγματικά τους ονόματα. Να βλέπω τον Batistuta και όχι κάποιον που τον λένε Butatista, για να μην πληρώσει η KONAMI δικαιώματα». Σεβαστό επιχείρημα αλλά δεν φτούρισε για πολλά χρόνια. Αντίθετα μπορεί και να βοήθησε την KONAMI να γίνει σιγά σιγά ο κυρίαρχος του χώρου, στηριζόμενη στην αίσθηση του παιχνιδιού χωρίς το περιτύλιγμα του official.
Απ’ την Ιαπωνία με αγάπη
Είναι η εποχή που, όπως είπα, το PS1 έχει κυριεύσει όλο τον gaming κόσμο. Και δεν ξέρω για τα ξένα, αλλά στην Ελλάδα υπάρχει μια περίεργη ιστορία που πολλοί θυμόμαστε ακόμα αν και δεν πρέπει να πολυμιλάμε για αυτή. Μιλάω για εκείνη τη φάση που αγόραζες ένα CD που με μαρκαδόρο έγραφε το παιχνίδι που θες να παίξεις και έκανες ένα κολπάκι με μια οδοντογλυφίδα και ένα Demo Disc και ξάφνου το παιχνίδι έπαιζε. Το PRO λοιπόν είχε έναν μεγάλο σύμμαχο στην όλη ιστορία εξάπλωσής του και αυτό ήταν ότι έβγαζε ουσιαστικά 2 τίτλους τον χρόνο με το Γιαπωνέζικο Winning Eleven να κυκλοφορεί παράνομα και να κερδίζει όλο και περισσότερους φίλους. Νομίζω πως αν το σκεφτούμε σήμερα πιο ψύχραιμα, δηλαδή καμιά 15αριά χρόνια μετά, το γεγονός ότι υπήρχαν άνθρωποι που αγόραζαν και έπαιζαν ένα παιχνίδι με το Γιαπωνέζικο πρωτάθλημα και με εθνικές ομάδες για ξεκάρφωμα μάλλον σήμαινε την ξεκάθαρη επιτυχία της KONAMI στο να βγάλει ένα ποδοσφαιράκι που θα επιτύχει όχι για τα λούσα και την επισημότητα της FIFA ένδυσης, αλλά για την ουσία του gaming (δε θα ξεχάσω ποτέ το «Σούτουυυυ» του Γιαπωνέζου σπίκερ στα σουτ). Και όλο αυτό προμηνύει το τι θα επακολουθήσει την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα για το PRO Evolution Soccer.
Πίνω…και παίζω PRO (FIFA; Τι είναι αυτό;)
Η ιστορία του FIFA παγώνει κάπου στο 2001 (μέχρι φυσικά να ξεκινήσει ξανά κάπου στο 2011, τουλάχιστον για μένα) και το PRO Evolution Soccer χρονιά με τη χρονιά κάθεται στο θρόνο του καλύτερου football video game. H ΚΟΝΑΜΙ πείθει τους απανταχού φίλους του είδους ότι σημασία έχει να παίζεις το καλύτερο παιχνίδι και ας λέγεται η Liverpoool Merseyside Red. Με βασική πλατφόρμα το επίσης ακμάζoν Playstation 2, το PES φτιάχνει παιχνιδάρες σταθμούς. Pro evolution Soccer 3, 4 και 5 είναι παιχνίδια σωστά έπη που παίζουν απλά χωρίς αντίπαλο. To gameplay γίνεται όλο και πιο ρεαλιστικό, η μπάλα μπαίνει στα δίκτυα με κάθε τρόπο (υπέροχα γκολ που αποθηκεύονται), ενώ ακόμα και τα bugs δεν εμποδίζουν την KONAMI να χτίσει το μύθο της και να κάνει την λέξη PRO εχθρικότερη και από τη φράση Champions League για το γυναικείο φύλο. Αντροπαρέες σε σπίτια, 2 εναντίον 2, στοιχήματα, Lan έχθρες και «από το σπίτι δε θα βγω». Πείτε την αλήθεια, κολλήσαμε άσχημα.
PES κοιλιά και επιστροφή στα παλιά λημέρια του FIFA
Από το 2006 η KONAMI απολάμβανε την μοναξιά της κορυφής χωρίς να εντυπωσιάσει και να βγάλει κάποιον τίτλο που θα έπρεπε να θυμόμαστε. Μπορεί FIFA να παίζουν σε αυτή την φάση μόνο κάτι ξεχασμένοι Αμερικάνοι (που μπερδεύουν το ποδόσφαιρο με το ράγκμπι), αλλά η KONAMI αναπαραγάγει τα ίδια παιχνίδια με ελάχιστες διαφορές και απλά καλύτερα γραφικά (έρχεται στο μεταξύ και το Playstation 3). Όμως τα παιχνίδια της αρχίζουν και θυμίζουν την περίοδο παρακμής του FIFA. Δηλαδή παιχνίδια που αρχίζεις και ξενερώνεις με το ίδιο gaming (αυτή η γιαπωνεζίλα της διαγώνιας κίνησης) που στην τελική συνδυάζονται και με μια έλλειψη ρεαλισμού, πράγμα που έκανε αρχικά τα PRO αρεστά. Και θα μείνουμε χωρίς football game; 2009 –2011 για μένα αυτή ήταν η φάση. Το κουραστικό PRO απλά συνέχιζε να είναι καλύτερο από το FIFA (το οποίο φυσικά δεν αγοράζαμε και ούτε καν δοκιμάζαμε το demo).
Έλα όμως που η ΕΑ αποφάσισε για άλλους του 2010 και άλλους το 2011 να μας θυμίσει κάτι από 1996, σε επίπεδο καινοτομίας και ανατροπής. Χρησιμοποιεί μια νέα τεχνολογία που αλλάζει τελείως το gameplay της (Next Gen – 360 degrees player control, την οποία αναγκάστηκε να αγοράσει και η ίδια η KONAMI) και καταφέρνει να γίνει ένα παιχνίδι που χαίρεσαι να παίζεις. Φυσικά για όσους έζησαν την FIFA σε PRO στροφή, η ανάποδη πορεία ήταν πάρα πολύ δύσκολη και (εμού συμπεριλαμβανομένου) για κάποιο διάστημα η φράση «καλά ναι σιγά μην παίξω FIFA» παρέμενε το κυρίαρχο μότο. Όμως, μετά από 3 εξαιρετικούς τίτλους – 2011, 2012 και 2013 – το FIFA 2014 δεν αφήνει καμία αμφιβολία. Η (αντιπαθητική σε πολλούς στο χώρο του gaming) EA επιστρέφει στον θρόνο της. Ενώ το PES 2014 είναι κάτι εξωπραγματικό, αντιρεαλιστικό και βαρετό, ο μεγάλος του πια αντίπαλος είναι ενδεχομένως ένα από τα κορυφαία και ρεαλιστικότερα παιχνίδια ποδοσφαίρου που έχουμε παίξει (ακόμα δεν έχω άποψη για το FIFA 2015 και φταίει το 2K15 για αυτό).
Το δίλημμα λοιπόν PRO ή FIFA έχει την δική του εποχικότητα με ξεκάθαρους νικητές ανά περίοδο, σε βαθμό που τίθεται κατά τη γνώμη μου ως δίλημμα μόνο στο γενικό βαθμό. Προσωπικά απαντάω διπλωματικά: δηλαδή από τα mid 1990s μέχρι το 1998 FIFA, από το 1999 μέχρι το 2011 PRO και έκτοτε πάλι FIFA, περιμένοντας την επόμενη γιαπωνέζικη ανατροπή που θα ταρακουνήσει τον χάρτη. Όσο για τους απόλυτα πιστούς και προσηλωμένους στους τίτλους της μιας ή της άλλης εταιρείας, τι να πω; Respect και στην τελική περί ορέξεως…