«Ήταν οι πιο μαγικές βραδιές των τελευταίων εικοσιδύο χρόνων. Οι πιο συγκινητικές σίγουρα. Θεωρώ ότι η μαγεία είναι η τέχνη του να ζεις απρόβλεπτα», λέει ο B.D.Foxmoor. «Όταν μου ήρθε η ιδέα να τους μαζέψω όλους αυτούς, είπα μέσα μου «ναι, σιγά μην έρθουν με τόσες μαλακίες που έχουν παιχτεί. Τώρα είναι η ευκαιρία να γίνουμε όλοι μια αγκαλιά. Μέχρι τώρα μας βρίσκανε χώρια».
Από την αναγγελία της εκδήλωσης περιμένω να έρθουν οι μέρες που θα δω τον B.D.Foxmoor και τον Νικήτα Κλιντ ξανά μαζί. Προχωράω στα παρασκήνια λίγο πριν ξεκινήσει το live και τσιμπιέμαι να δω αν ονειρεύομαι. Ή αν απλά δουλεύει η χρονομηχανή και είναι 199φέυγα. «Απόψε βρήκα στη φωτιά το χαμένο αδερφό μου». Δύο φίλοι που ζούνε τις στιγμές τους. «1000 κλίκες και αρχηγοί, μια μουσική».
Είναι λίγο πριν τη συναυλία του B.D.Foxmoor στο Stage Volume 1 με καλεσμένους όλους αυτούς που ξεκίνησαν μαζί και στην πορεία χάθηκαν: MCD, ΧRAY (Νικήτα Κλίντ), Oδυσσέα (Razastarr), REAL D, ΒΑΒΥΛΩΝΑ με το αρχικό τους σχήμα, BRIGADA με το αρχικό τους σχήμα, DJK και φυσικά τη Sadahzinia. Όχι σαν μουσειακό παρελθόν, αλλά σαν ολοζώντανο μέλλον.
B.D.Foxmoor: «Ήταν ένα καλό μάθημα για εμάς. Αν δουλευτεί καλά ο απόηχος αυτής της ιστορίας, αυτών των δύο εμφανίσεων μας, πιστεύω ότι θα βρουν αρκετοί άνθρωποι το κουράγιο να ξεπεράσουν τη μισαλλοδοξία τους. Αυτό είναι για εμάς το σημαντικό. Βάλαμε στην πάντα πράγματα και αφήσαμε άλλα που υπήρχαν μέσα μας να βγουν. Γιατί άμα είσαι μαλάκας και δεν μπορείς να συγχωρείς, δεν πας πουθενά. Το δυνατό της υπόθεσης είναι ότι χθες ήταν όπως παλιά. Τα ίδια πειράγματα επί σκηνής, τα ίδια βλέμματα. Υπάρχει για όλους περιθώριο να ξεφύγουν από το σαράκι τους. Εμείς το δικό μας το σκοτώσαμε χθες το βράδυ. Αυτό δεν σημαίνει ότι εφεξής θα είμαστε συνέχεια μαζί. Αλλά είναι όμορφο να ξέρεις ότι δεν σε χωρίζουν αυτά που φανταζόσουν. Από δω και πέρα αν κάτι μας χωρίζει θα είναι όμορφα πράγματα».
Νικήτας: «Ναι, θέλαμε να αποτελέσουμε παράδειγμα. Δεν έχει να κάνει με το μουσικό κομμάτι και το revival, αυτό είναι το εύκολο. Η ουσία είναι ότι μπορέσαμε να ξεπεράσουμε τους εαυτούς μας. Να κάνουμε πράγματα που δεν υπάρχει λόγος να κρατάμε άλλο μέσα μας».
Όλη αυτή η φάση σήμερα είναι από τον Παύλο;
Μιχάλης: «Όχι δεν αρχίζεις καλά. Αυτό το γεγονός μπορεί να μας έφερε κοντά, έχει σίγουρα παίξει το ρόλο του, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Θα το είχαμε κάνει και αν ο Παύλος ήταν ζωντανός, για να χαρεί κιόλας».
Νικήτας: «Μου φαίνεται λίγο κακοπροαίρετο αυτό και το ρωτάνε και κάποιοι άλλοι. Έτυχε με το Μιχάλη μετά από δώδεκα χρόνια να βρεθούμε στον ίδιο χώρο και να τα πούμε -στη συνέντευξη τύπου στην ΕΣΗΕΑ, μετά τη δολοφονία του Παύλου. Αυτή είναι η σύνδεση, η αφορμή. Πέρα από την ευχή που θα μας είχε δώσει ο Παύλος να το κάνουμε αυτό σήμερα, γιατί σίγουρα θα το γούσταρε».
Μιχάλης: «Ναι θα ήταν εδώ σήμερα. Ήτανε το όνειρό του φαντάζομαι κάτι τέτοιο. Και είχε προσπαθήσει εμένα και τον Νικήτα να μας ενώσει. Αλλά αυτά που συνδέουν εμένα και το Νικήτα είναι πάρα πολλά και πιο παλιά από τον Παύλο. Δεν θα γινόταν ούτε ο θάνατος ενός ανθρώπου να μας ενώσει αν δεν το θέλαμε εμείς».
Τη ζητάγατε όλα αυτά τα χρόνια αυτή την επανένωση. Τι σκεφτόσασταν;
Μιχάλης: «Εγώ είμαι ένας άνθρωπος που για άμυνα προσωπική επιμένω στις θέσεις μου. Δεν μου επιτρέπεται να σκέφτομαι διαφορετικά. Όταν ο Νικήτας έφυγε έπρεπε να συνεχιστεί αυτό που είχα στο μυαλό μου. Ο Νικήτας ήταν σαν να πέθανε πραγματικά. Το έκανα τεχνητά αυτό για να το συνηθίσω. Έπρεπε να κλείσω κάποιους λογαριασμού και να συνεχίσω. Φυσικά, βέβαια, συνειδητοποιούσα ότι ο Νικήτας υπάρχει και έτσι, για να νικήσω αυτές τις σκέψεις της επανένωσης, άρχισα να του τα χώνω και να μου τα χώνει. Και ευτυχώς που δεν συναντηθήκαμε τότε, γιατί θα παίζαμε και κλοτσιές. Έρχεται όμως η ζωή να σου πει το αυτονόητο, «μαλάκα ήρεμα». Όταν λοιπόν ξεκίνησε η προσπάθεια να έρθουμε κοντά, φώναξα τον Νικήτα σε μια συναυλία. Ήρθε, με τίμησε και εκεί είδα ότι υπάρχει έδαφος να είμαστε όπως παλιά. Φυσικά δεν μας πήρε πολύ, μια-δυο συναντήσεις. Αυτό μου απέδειξε ότι πρώτα απ’ όλα είμαι μαλάκας γιατί έχασα πολύ χρόνο. Από την άλλη, αν κοιτάξεις πίσω όλα αυτά τα χρόνια λες μάλλον έπρεπε έτσι να γίνει. Και σήμερα λες πρέπει να τα βρούμε. Θα μπορούσαμε να έχουμε γίνει γραφικοί, να γράφουμε μαζί τραγούδια και να μην μιλάμε. Αλλά δεν το κάναμε έτσι. Δεν ανεχτήκαμε ο ένας τον άλλο για την καριέρα ή το όνομα του γκρουπ. Τώρα σίγουρα δεν μπορούμε να είμαστε όπως παλιά. Ο χρόνος που μεσολάβησε δεν μπορεί να μας κάνει όπως παλιά. Αλλά πάλι, κάποια πράγματα είναι ακριβώς όπως παλιά! Αυτό είναι συγκλονιστικό».
Νικήτας: «Όλα έγιναν όπως έπρεπε να γίνουν, ήθελα και εγώ να βρω τον δρόμο μου. Βέβαια υπάρχει και ένα υπέρτατο σχέδιο στον τρόπο που λειτουργεί ο Μιχάλης, χωρίς να το καταλαβαίνει. Έτσι είναι με όλα τα παιδιά που έχει βοηθήσει. Και όλοι ξέρουμε ότι ο Μιχάλης έχει βοηθήσει πάρα πολύ κόσμο να ασχοληθεί με τη μουσική. Και όχι μόνο με τη μουσική αλλά και να τους μάθει τη show biz να τους ‘πονηρέψει’, να τους μάθει να σκέφτονται. Είναι ένα σχολείο από μόνο του. Οπότε, το ότι τα σπάσαμε για ανθρώπινους λόγους μπορώ να πω ότι χρειαζότανε. Και με όλα τα παιδιά, όχι μόνο με μένα. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι μερικές φορές μπορεί η μάνα και ο πατέρας από την πολύ τους την αγάπη ένα παιδί να το καταστρέψουν. Γι’ αυτό λέμε ότι καλό είναι μετά από κάποια ηλικία το παιδί πρέπει να το σπρώξεις. Έτσι δες το».
Αυτή η underdog παράδοση του hip hop μπορεί τελικά να αποδοθεί στην Ελλάδα;
Νικήτας: «Εγώ νομίζω ότι γενικά αυτές οι ερωτήσεις του τύπου «αυτό μπορεί να γίνει στην Ελλάδα» είναι κάπως ντεμοντέ. Δεν γίνεται μια χώρα να στέκεται μόνη της στον κόσμο. Ό,τι συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου συμβαίνει ακόμα και στην Β. Κορέα, παρ’ όλα τα Γκουλάγκ. Θα υπάρχουν πράγματα που θα βγαίνουν μέσα από τους ανθρώπους. Στην Ελλάδα ας πούμε ήταν λίγο νέκρα τα πράγματα στη δεκαετία του 1990 αλλά είδες ότι προχώρησε η σκηνή. Παλιά μας λέγανε ότι δεν μπορείς να ραπάρεις στα ελληνικά γιατί δεν βοηθάει η γλώσσα. Αυτά είναι μαλακίες».
Μιχάλης: «Να σου πω κάτι. Ξέρεις πόσα πρωτοποριακά πράγματα έχουν ξεκινήσει από αυτή τη σκηνή στην Ελλάδα. Δηλαδή, το ελληνικό χιπ χοπ τεχνικά είναι άρτιο. Από την παραγωγή μέχρι το στίχο τον οποίο και θεωρώ ασύγκριτο. Άρα, νομίζω ότι καλό θα ήταν να μελετήσουν εμάς οι κεντροευρωπαίοι. Δεν μιλάω για την Αμερική γιατί είναι ένα άλλο τελείως πράγμα. Τώρα αν αναφερόσουν στη γενικότερη στάση μας και το πώς γίνεται αυτή η αλητεία να κρατάει τόσο καιρό και να χει αντοχή. Αυτό συνήθως το κάνουν τα μεγέθη. Όταν μετά από 22 χρόνια είσαι μια η άλλη σημαίνει ότι ζεις ακόμα με τον αλήτη που υπάρχει μέσα σου. Όταν στην Ελλάδα μιλάμε για αλητεία, πιστεύω ότι καταλαβαινόμαστε όλοι για τι είδους αλητεία μιλάμε».
Αυτό που προσπαθώ να καταλάβω είναι αν αυτή η μουσική όταν αναπαράγεται από χώρα σε χώρα φέρνει κοινές στάσεις ζωής;
Νικήτας: «Είναι κοινωνιολογικό αυτό. Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρει η μουσική. Αυτή είναι η κουλτούρα και η γλώσσα. Αυτή είναι που διαδίδεται και είναι παγκόσμια».
Μιχάλης: «Άμα κάποιος παρακολουθήσει το χιπ χοπ παγκόσμια και καταλάβει τι συμβαίνει, θα δει ότι από μόνο του κάνει μια προσπάθεια να ξεφύγει από την σημειολογία την αρχική και από οτιδήποτε προσπαθούν να του προσθέσουν ως lifestyle. Αυτή η αμεσότητα που έχει να κάνεις χιπ-χοπ έχει και το δικαίωμα να αυτοαναιρείται».
Νικήτας: «Έτσι ακριβώς. Όποιος προσπαθεί να το κλείσει και να το περιορίσει κάνει ένα μπουμ κάπως και απελευθερώνεται ξανά».
Μιχάλης: «Τη πιο σοφή κουβέντα την έχει πει η Μπιορκ. «Το χιπ-χοπ είναι τόσο σπουδαίο που δεν θα γίνει συνείδηση στον κόσμο». Είναι πολύ σημαντικό αυτό γιατί αναφέρεται στον κώδικα, στην αρχική αίσθηση του χιπ-χοπ. Αυτός ο κώδικας είναι μαγικός. Περάσαμε ένα πολύ μεγάλο σχολείο και νομίζω ότι υπάρχουν πολλές μπάντες ακόμα και εκτός χιπ-χοπ που κατέχουν αυτό τον κώδικα. Θεωρώ πάντως ότι το χιπ-χοπ στην Ελλάδα είναι στα καλύτερά του. Ακόμα και τα πολύ extreme ή τα πολύ ανάλαφρα σε σχέση με το τι υπάρχει έξω στην Ελλάδα έχουν λόγο ύπαρξης. Πιστεύω ότι βρήκε τον τόπο του το χιπ-χοπ στην Ελλάδα».
Νικήτας: «Βοηθήσανε και πολύ οι παλιοί σε αυτό. Εγώ όταν γνώρισα τον Μιχάλη άκουγα τα ελληνικά ραπ και δεν συνειδητοποιούσε ο εγκέφαλός μου τι άκουγα. Δεν μπορούσα να καταλάβω αρχικά πώς γίνεται να ραπάρεις στα ελληνικά. Ο Μιχάλης, ο Μετζέλος και κάνα δύο γκρουπ αυτοί το ξεκίνησαν. Έκαναν το σκάψιμο. Το έκαναν πιο κοντά στην ψυχή του ανθρώπου που έχει μεγαλώσει σε αυτό τον τόπο αλλά σεβόμενοι και το στυλ. Ο Μιχάλης είναι ένας από του λίγους που μπορούν να επικοινωνήσουν με τους χιπ-χοπερς του εξωτερικού. Τον βλέπουν σαν δικό τους άνθρωπο».
Κείμενο: Κωστής Πιερίδης
Φωτογραφίες: Πάνος Κέφαλος
Πηγή: Γκρέκα Mag