Την Λαμπρινή Γιώτη την ξέρω χρόνια ως μια πολύ ταλαντούχα τραγουδίστρια ελληνικού παραδοσιακού και ρεμπέτικου τραγουδιού. Εν τέλει δεν ήξερα τίποτα.
Την άκουσα να τραγουδάει σε έναν πολύ ωραίο χώρο στο κέντρο της Αθήνας. Μου άρεσε πολύ αυτό το ιδιαίτερο άκουσμα και ως άσχετος το μόνο που αρχικά κατάλαβα είναι ότι το τραγούδι της δεν ήταν χαρούμενο και ότι σίγουρα δεν βρισκόμασταν μουσικά στην λεκάνη της μεσογείου. Ανά τραγούδια έπιανα και κάτι αγγλικά και πάσχιζα να καταλάβω αυτή την περίεργη γεμάτη σύμφωνα γλώσσα. Για τα υπόλοιπα μπήκα μέσα και την διέκοψα. Η Λαμπρινή με θυμήθηκε και μου μίλησε για το πραγματικό μουσικό της πάθος όπου και έχει αφιερώσει χρόνια σπουδών και μελέτης: την παραδοσιακή κέλτικη Ιρλανδική μουσική.
«Όταν ήμουν 13χρονών έλαβα ένα CD από τον αδερφό μου. Ήταν το πρώτο μου CD και ήταν Ιρλανδική μουσική. Για κάποιο λοιπόν λόγο χωρίς να ξέρω καλά αγγλικά και φυσικά χωρίς να ξέρω γαέλικα, που είναι τα κέλτικα στην Ιρλανδική γλώσσα, προσπάθησα να τα βγάλω με το αυτί μου και να τα τραγουδήσω. Μετά από τέσσερα χρόνια πήγα στην Ιρλανδική πρεσβεία και τους είπα ότι μου αρέσει το Ιρλανδικό τραγούδι. Γράφτηκα στον ελληνο-ιρλανδικό σύλλογο, ήρθε ένας δάσκαλος που έκανε κέλτικα εκεί και εγώ μπήκα στην λογική να μάθω βασικά έστω και λίγα ώστε να μπορώ να καταλαβαίνω τα τραγούδια. Ουσιαστικά ξεκίνησα να ασχολούμαι από το 1993 εντελώς μόνη μου και εν τέλει το 2006 κατάφερα και πήγα στην Ιρλανδία όπου και έκανα ένα μεταπτυχιακό στην εθνομουσικολογία με θέμα τα τραγούδια της περιοχής του νοτιοδυτικού Κορκ, στην γαέλικη γλώσσα, δηλαδή με τον παλιό τρόπο τραγουδίσματος όπως τα έλεγαν οι βάρδοι.
Στην παραμονή μου στην Ιρλανδία όπως καταλαβαίνεις έπεσα στα πολύ βαθιά. Είναι πολύ δύσκολο να τραγουδάς στα κέλτικα. Εγώ είχα στείλει ένα CD, ένα demo με την δουλειά μου και στην ουσία με γειώσανε αμέσως, καθώς μου είπανε ότι αυτά που τραγουδάω δεν είναι κέλτικα παραδοσιακά αλλά κάτι σαν ποπ ιρλανδικά. Είναι και λογικό αν το σκεφτείς, μόνο αν πας εκεί το ανακαλύπτεις πραγματικά. Ξεκίνησε ένα καινούργιο μάθημα, ένα νέο άκουσμα με τραγουδιστές που δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν.
Οι Ιρλανδοί είναι πολύ ενθουσιώδεις με την μουσική τους παράδοση. Ασχολούνται με ιδιαίτερο ζήλο με τον χορό και τη μουσική του τόπου τους. Το χουν διαφυλάξει και το προωθούν με κάθε τρόπο. Ακόμα και με άσχημο μερικές φορές όπως συμβαίνει κατά την γνώμη μου με τους Ιρλανδοαμερικάνους. Αυτή η πιο folklore version του Ιρλανδικού τραγουδιού παρουσιάζει τα πάντα ως τέλεια. Ξέρεις όμορφες γυναίκες σαν ξωτικά με άρπες που τραγουδάνε στα κέλτικα. Αυτό δεν είναι ακριβώς παραδοσιακή μουσική. Συμβαίνει σε όλες τις μουσικές παραδόσεις αυτό.
Εγώ προσπάθησα να μελετήσω το Ιρλανδικό τραγούδι όσο καλύτερα και όσο περισσότερο μπορούσα. Μπήκα αρκετά βαθιά στον πολιτισμό τους και αναθεώρησα πολλά πράγματα που και αρχικά θεωρούσα ρομαντικά. Πολλά τραγούδια έχουν σχέση με το ποτό, ή με το εθνικό τους θέμα που είναι η αγγλική κατοχή, ή ακόμα και οι σχέσεις τους με την καθολική εκκλησία. Από τα αγγλόφωνα τραγούδια τα περισσότερα αφορούν την ξενιτιά. Το ξερίζωμα των Ιρλανδών δηλαδή προς την Αμερική και την Αυστραλία. Στα κέλτικα, που είναι και πιο παλιά τραγούδια ακούς και μακάβρια πράγματα. Υπάρχει ας πούμε ο μύθος του Λόρδου Ράνταλ τον οποίο δηλητηρίασε η γυναίκα του γιατί είχε εραστή. Όλο το τραγούδι είναι ένας διάλογος του ιδίου με την μαμά του όταν ο λόρδος έχει ήδη δηλητηριαστεί και είναι ετοιμοθάνατος στο νεκροκρέβατο του. Η μάνα του του λέει «τι να κάνω με τα πράγματά σου, με το κάστρο σου και στο τέλος τον ρωτάει και τι να κάνω με την γυναίκα σου;» Εκείνος απαντάει «πάρε ένα χοντρό σκοινί και κρέμασέ την». Εσύ ακούς το τραγουδάκι και νομίζεις ότι είναι αιθέριο, ρομαντικό και τέλειο αλλά τελικά άλλα συζητάνε. Ένα επίσης πολύ κλασσικό μοτίβο είναι αυτό της αγάπης και του έρωτα. Σε πολλά τραγούδια αυτό βέβαια συνδέεται και με την ξενιτιά και τις καραβιές των ανθρώπων που εγκαταλείπουν την Ιρλανδία. Τραγούδια τύπου «μην φεύγεις αγάπη μου στα ξένα και έχω ακούσει ότι οι yankee girls είναι όμορφες και τσαχπίνες και θα σε πάρουν από μένα». Πάντως όλες αυτές οι ιστορίες με κάστρα και δράκους και φαντάσματα έχουν μείνει παραμύθια και δεν μπήκαν στην Ιρλανδική παραδοσιακή μουσική. Ακόμα και στα τραγούδια του 1600 και 1700 η θεματολογία είναι συνυφασμένη με την καθημερινή ζωή. Τότε μάλιστα τους απασχολούσαν πολύ τα συνοικέσια.
Γενικότερα τα Ιρλανδικά τραγούδια βγάζουν μια μελαγχολία. Δεν έχουν σχέση με τα ρεμπέτικα και τα σμυρνέικα στον τρόπο που εκφράζεται και εκδηλώνεται ο «νταλκάς» που λέμε εμείς. Είναι τελείως άλλη η προσέγγιση. Η Ιρλανδική μουσική βγάζει μια νοσταλγία και αλλάζει τελείως ο τρόπος που τραγουδάς. Πρέπει να έχεις όσο πιο καθαρή φωνή γίνεται και ένα πολύ καλό αυτί. Επίσης θέλει και μια μεγάλη αναπνοή όπως σχεδόν όλα τα παραδοσιακά τραγούδια. Το πιο δύσκολο όμως στοιχείο είναι ότι τραγουδάς α καπέλα. Αν το σκεφτείς είναι και λογικό. Μιλάμε για μία μουσική παράδοση χρόνων όπου ο βάρδος, ο ποιητής και ο παραμυθάς μαζεύονταν στις τότε pub και τραγουδάγανε χωρίς μουσικά όργανα. Άντε να υπήρχε ένα βιολί. Έπρεπε λοιπόν να μάθουν έτσι. Δεν υπάρχει μια ορχήστρα να σε καλύπτει, είσαι μόνος σου.
Οι περισσότεροι εδώ με ρωτάνε συνέχεια τι ακριβώς κάνω. Πολλοί δεν ξέρουν αν τα ιρλανδικά είναι κέλτικα και μου λένε συνήθως ότι τραγουδάω Λορίνα Μακένιτ. Τιμή μου!, αλλά αυτό δεν είναι κέλτικο τραγούδι. Χώροι στην Αθήνα υπάρχουν και έχουμε κάνει και με τον σύντροφό μου αφιερώματα σε Ιρλανδία και Σκοτία (τα highlands είναι μουσικά πολύ κοντά, έχουν πολύ μικρές διαφορές). Πολλοί λένε ότι βέβαια αυτοί είναι Έλληνες και τι στο καλό κάνουν, αλλά εγώ έχω αφιερώσει όλη μου την ζωή σε αυτό και θέλω να πιστεύω ότι το κάνω σωστά και τίμια».
Η Λαμπρινή ετοιμάζει ένα σεμινάριο Ιρλανδικού και Κέλτικου τραγουδιού στον Πολυχώρο Πολιτισμού και Τεχνών “Shantom” την Κυριακή 19/10/2014. Το σεμινάριο δεν αφορά μόνο τραγουδιστές αλλά και ακροατές. Για πληροφορίες, δηλώσεις συμμετοχής στο labrigiotto@gmail.com
Την Λαμπρινή να τραγουδάει κέλτικα μπορείτε να βρείτε εδώ:
http://www.reverbnation.com/labrigiotto/song/1398072-cuir-a-choladh
Κείμενο: Κωστής Πιερίδης
Φωτογραφίες: Γιώργος Τσιμπουξής.