It’s already home. Πόσο “αγγλική” είναι εν τέλει η καταγωγή του ποδοσφαίρου;

Στο Mundial της Ρωσίας είδαμε πολλά και άλλα τόσα που θέλουμε ήδη να ξεχάσουμε: 1) Τα πολύ κλειστά παιχνίδια της νοκ-άουτ φάσης, 2) την κάκιστη Αργεντινή, 3) την ευρωπαϊκή Βραζιλία, 4) την έλλειψη της Ιταλίας, 5) Τα ουστάσι απομεινάρια των Κροατών, 6) την Αγγλία του Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ· με το περίφημο “its coming home”.

Το “its coming home” χρησιμοποιήθηκε ως σύνθημα του Euro 1996 για την επιστροφής της κορυφαίων ευρωπαϊκής διοργάνωσης εθνικών ομάδων στην χώρα που “εφύηρε το ποδόσφαιρο”. Είναι όμως έτσι; Γιατί η φράση αυτή κρύβει μια μεγάλη αλήθεια και ένα πολύ μεγάλο ψέμα.

Παραθέτω αυτούσια τα λόγια του Eduardo Galeano από το βιβλίο “Το ποδόφαιρο στην σκιά και στο φως” (κεφάλαιο: Η καταγωγή, σελίδες 29-).

“Στο ποδόσφαιρο, όπως και σχεδόν σε όλα τα άλλα, πρώτοι διδάξαντες ήταν οι Κινέζοι. Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, οι Κινέζοι ακροβάτες χόρευαν την μπάλα με τα πόδια τους, και στην Κίνα οργανώθηκαν πολύ αργότερα οι πρώτοι αγώνες. Το τέρμα βρισκόταν στο κέντρο, και οι παίκτες, χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια, δεν έπρεπε να αφήσουν την μπάλα να περάσει κάτω… Γνωρίζουμε ότι οι Αιγύπτιοι και οι Ιάπωνες των αρχαίων χρόνων διασκέδαζαν κλοτσώντας μια μπάλα. Σε μια ελληνική επιτύμβια στήλη του 5ου αιώνα π.Χ., εμφανίζεται ένας άντρας να χτυπάει την μπάλα με το γόνατο. Στις κωμωδίες του Αντιφάνη υπάρχουν εκφράσεις αποκαλυπτικές: μακρινή μπαλιά, κοντινή πάσα, προωθημένη μπαλιά. Λένε πως ο αυτοκράτορας Ιούλιος Καίσαρας ήταν αρκετά καλός και με τα δύο πόδια, και ότι ο Νέρων δεν άξιζε τίποτα. Πάντως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι την εποχή που ο Ιησούς και οι απόστολοί του πέθαιναν στον σταυρό, οι Ρωμαίοι έπαιζαν ένα παιχνίδι που μοιάζει αρκετά με το ποδόσφαιρο”.

 

“Τα παιδιά των Ρωμαίων λεγεωνάριων έφεραν τη νέα μόδα στα Βρετανικά νησιά. Αιώνες αργότερα το 1314, ο βασιλιάς Εδουάρδος ο Β’ έβαλε τη σφραγίδα του σε βασιλικό διάταγμα που καταδίκαζε εκείνο το θορυβώδες παιχνίδι των πληβείων, εκείνες τις αψιμαχίες γύρω από μπάλες μεγάλου μεγέθους, απ’ όπου προέκυπταν πολλά κακά που ο Θεός απαγορεύει… Μετά από τόσους αιώνες επίσημης απάρνησης, τα βρετανικά νησιά αποδέχτηκαν τελικά πως υπάρχει μια μπάλα στο πεπρωμένο τους. Στην εποχή της Βασίλισσας Βικτώριας, το ποδόσφαιρο δεν ήταν μόνο αποδεκτό ως βίτσιο των πληβείων αλλά και ως αριστοκρατική αρετή… Η σημερινή μορφή του ποδοσφαίρου είναι αποτέλεσμα μια συμφωνίας που υπέγραψαν δώδεκα κύριοι, εκπρόσωποι αγγλικών ομάδων, το φθινόπωρο του 1863, σε μια ταβέρνα του Λονδίνου. Οι ομάδες ενστερνίστηκαν τους κανόνες που είχε καθιερώσει το 1846 το το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Στο Κέιμπριτζ το ποδόσφαιρο είχε πάρει διαζύγιο από το ράγκμπι: απαγορευόταν να παίζεις την μπάλα με τα χέρια και απαγορεύονταν οι κλοτσιές στους αντιπάλους. ‘Οι κλοτσιές θα κατευθύνονται μόνο προς την μπάλα’ προειδοποιούσε ένας κανόνας. Ενάμιση αιώνα αργότερα, υπάρχουν ακόμα παίκτες που μπερδεύουν την μπάλα με το κρανίο του αντιπάλου, λόγω ομοιότητας σχήματος… Το 1904 ιδρύθηκε η FIFA, που έκτοτε αποφασίζει για τις σχέσεις μεταξύ μπάλας και ποδιού παγκοσμίως”.

Επομένως, μιλάμε για ένα παιχνίδι με καταγωγή που χάνεται στους χρόνους και στους πρώιμους πολιτισμούς που όμως απέκτησε σαφείς κανόνες στην Αγγλία. Ούτως ή άλλως, στον πλανήτη μπαλαλάικα υπάρχει μια γενικευμένη αλλεργία απέναντι στα έθνη και τις εθνικές καταγωγές όλων εκείνων των κατακτήσεων, εφευρέσεων και συμπεριφορών που ανήκουν σε ότι πιο ανθρώπινο μπορεί να έχει ο ίδιος ο άνθρωπος. Το ποδόσφαιρο, λοιπόν, αν έχει να επιστρέψει κάπου είναι στην ουσία της χαράς του παιχνιδιού και όχι στο περήφανο έθνος που τάχα μου το ανακάλυψε.

ΥΓ: Αυτό πάντως που σίγουρα “its coming home” είναι άλλη μια βαθιά άμπαλη version της Εθνικής Αγγλίας. Της μεγάλης αυτής ομάδας που “ανακάλυψε το ποδόσφαιρο” και σχεδόν σε δύο αιώνες αγώνων έχει έναν μόλις τίτλο.