“Το να φωτογραφίζεις είναι σαν να ζωγραφίζεις με το φώς”. Λόγια του ίδιου του Σεμπαστιάο Σαλγκάδο στην βιογραφική ταινία (“το αλάτις της γης” ) που γυρίστηκε για την ζωή και το έργο του από τον σκηνοθέτη Βιμ Βέντερς και τον επίσης σκηνοθέτη και γιο του Τζουλιάνο Σαγκάδο.
Η ταινία είναι ένα οδοιπορικό στην ζωή του σπουδαίου αυτού φωτογράφου και τις συνθήκες που καθόρισαν τον ίδιο: από την ίδια την ενασχόλησή του με την φωτογραφία (ο Σαλγκάδο σπούδασε οικονομικά και δούλευε σαν επιτυχημένος οικονομολόγος όταν η γυναίκα του αγόρασε μια φωτογραφική μηχανή για τις σπουδές της στην αρχιτεκτονική), την διαδρομή των φωτογραφικών του ταξιδιών, την καλλιτεχνική του εξέλιξη και τους στόχους του. Ο Σαλγκάδο, ιδιαίτερα πολιτικοποιημένος, είναι ένας απόλυτα διαλεκτικός καλλιτέχνης. Με διειδυτική ματιά, που φαίνεται στα κάδρα του, απορροφάται και συνθέτει. Παρατηρεί, αναγνωρίζει την εξέλιξη, συγκρούεται με την αντίφαση της ‘όμορφης’ αποτύπωσης της δυστυχίας.
Έτσι, στις φωτογραφίες του μπορεί κανείς να διαπιστώσει την διαλεκτική ανασύνθεση. Το πρώτο του φωτογραφικό ταξίδι ήταν στην Λατινική Αμερική (197οs). Με μια περισσότερη ανθρωπολογική και λιγότερο, εν τέλει, εικαστική ματιά φωτογραφίζει ανθρώπους, χωριά, φυλές. Καθημερινές συνήθειες και στάσεις ζωής. Θρησκευτικές τελετουργίες και τοπικές κοινότητες. Στην συνέχεια το φωτογραφικό του ενδιαφέρον μεταφέρεται στην Αφρική (Africa). Εστιάζει αρχικά στα καραβάνια των ανθρώπων που μεταναστεύουν και πολύ γρήγορα το κεντρικό μοτίβο της δουλειάς του γίνεται η εξαθλίωση και ο θάνατος. Χωρίς κανέναν βερμπαλισμό η πολιτική του δουλειά φτάνει στο απόγειό της με την δημοσιοποίηση της Αφρικάνικης δυστυχίας σε όλο τον κόσμο. Η επόμενη δουλειά του για το εργατικό κίνημα του κόσμου (workers) είναι το στάδιο της σύνθεσης. Όπως ο ίδιος αναφέρει “ένα μεγάλο ευχαριστώ στις γυναίκες και τους άντρες που όλα αυτά τα χρόνια δημιουργούν”. Ακολουθεί τις παγκόσμιες εξελίξεις και συνεχίζει να επισκέφτεται την Αφρική (1990) με την δουλειά του για την Ρουάντα να επαναφέρει τα ζητήματα της δυστυχίας και του θανάτου. “Μετά το τελευταίο μου ταξίδι στην Ρουάντα είχα αλλάξει. Αρρώστησα. Δεν είχα κάποια αρρώστια μεταδοτική, αλλά είχε αρρωστήσει η ψυχή μου”. Τελευταία του (μέχρι στιγμής) δουλειά η αποτύπωση του διαλεκτικού συνεχούς, της δημιουργίας μέσα από την φύση (Genesis). Μια δουλειά που ξεκίνησε από τα Γκαλαπάγκος και το μονοπάτι του Δαρβίνου. Η διαδρομή του έργου του Σαλγκάδο (γνώση – θάνατος – παραγωγή – γέννηση) είναι από μόνη της ένα εξαιρετικό σημείο αναφοράς. Ανθρώπινο και συνάμα εξελικτικό που μαζί με την πρωτοποριακή και πανέμορφη φωτογραφική του είναι αυτό καθεαυτό άξιο μελέτης.
05-1-450/43. Iceberg between Paulet Island and the South Shetland Islands on the Antarctic Channel. At sea level, earlier flotation levels are clearly visible where the ice has been polished by the ocean’s constant movement. High above, a shape resembling a castle tower has been carved by wind erosion and detached pieces of ice. The Antarctic Peninsula. January and February 2005.
