Και να σου πω κάτι, δεν υπάρχει κανένας λόγος να συνεχίσεις να αισθάνεσαι κάτι. Ή γενικά να αισθάνεσαι. Αυτό είναι η επιτυχία μερικών ανθρώπων. Να έχουν μια τεράστια τσάπα, να θάβουν για τα καλά το συναίσθημα. Είτε πρόκειται για τη χαρά της φιλίας, για το αδιέξοδο ενός χωρισμού, για τη ματαιότητα και την θλίψη· είτε αφορά στους άλλους -που έλα πες την αλήθεια δεν είναι ποτέ έτσι, πάντα εσύ είσαι στο προσκήνιο. Είτε αφορά μια καινούργια ζωή, έναν αποχαιρετισμό. Είτε αφορά τη χρησιμοποίηση, την κακοποίηση, την αδυναμία επικοινωνίας με το μέσα σου. Είτε είναι κάτι που σε αφήνει να κοιμηθείς τα βράδια, είτε είναι κάτι που επανέρχεται πριν από κάθε χαμόγελο. είτε κάτι που συζητάνε οι φίλοι σου και οι “φίλοι” σου μεταξύ τους. Βαλίτσες, μυρωδιές, αντιθέσεις, καινούργια σπίτια, καινούργιοι άνθρωποι. Και δρόμο. Στην εθνική οδό της γενναιότητας με διόδια στην φυγή.
Είχε κόσμο για να ανέβεις στην Ακρόπολη. Κάτι Σκανδιναβοί με ομπρέλες. Κάτι ηλικιωμένοι Γάλλοι. Παρότι Τρίτη πρωί, είχε κάνει κάνα 40λεπτο να παρκάρει στο Κουκάκι -παρότι το ένιωθε δικό του, ότι το ήξερε βαθιά. Απλά γιατί πριν κάμποσα χρόνια είχε έναν μικρό έρωτα, τη Δήμητρα. Κόρη μιας τυπικής μικροαστικής οικογένειας του Κουκακίου, μεγαλωμένη σε μια γωνία της Βεΐκου – αλλά βασικά σε μια γωνία της ζωής που της τσάκισε τα σπλάχνα. Μπαμπάς Δεξιός και μπάτσος -αλλά σε γραφείο. Μαμά νοικοκυρά και “μαμά” – γιατί αν ο ρόλος της μητέρας δεν είναι να στήσει το κελί της στο σπίτι τότε τι. Εμπάς η περιπτώση δεν είναι το θέμα μας η Δήμητρα, αλλά ο λόφος, ο βράχος, εκεί που οι άνθρωποι ανεβαίνουν για να νιώσουν κάτι. Οτιδήποτε. Για πρώτη φορά ένιωσε πως ο κόσμος δεν τον άφηνε να αισθανθεί τίποτα. Και τι; να μην τους αφήσουν; Να βάλουμε όριο; Να την αφήσουμε μόνο για μας; Ούτως ή άλλως την έχουμε χάσει. Μας γυρνάει την πλάτη. Κουράστηκε. Να μην βρεθεί ούτε ένας να την καταλάβει. Να την εξαγνίσει. Να την ευχαριστήσει, μόνο και μόνο που είναι εκεί.
Από το Μέγαρο Μαξίμου το περπάτημα του, ανάμεσα στον κόσμο, χωρίς φρουρά ή με φρουρά, αλλά κυρίως με φρουρά τον κόσμο τη νύχτα του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Γελαστοί και γελασμένοι. Περισσότερη δημοκρατία, ουσιαστική δημοκρατία. Οι κύκλοι δεν γίνονται τετράγωνα. Κάποια στιγμή κλείνουν. Έκλεισε κι αυτός, του μοναδικού πρωθυπουργού στην ελληνική μεταπολιτευτική ιστορία που ενέπνευσε τόσο πολύ και διέψευσε επίσης αρκετά – ίσως με τη μικρότερη δυνατή προσωπική ευθύνη. “Καταδικάστε με, δεν έχει σημασία, η Ιστορία θα με απαλλάξει” είχε πει ο τεράστιος Fidel Castro. Και ο Αλέξης Τσίπρας μπήκε στο αυτοκίνητο με τους δικούς του ανθρώπους να χαμογελάνε.
Ξέρεις τι θέλω να κάνω μια μέρα πάρα πολύ; Να τη στήσω κάπου κεντρικά και να πάρω μια γόπα από κάτω, από έναν άνθρωπο που μόλις την έχει πετάξει. Μπορείς να καταλάβεις τις σκέψεις του; Λένε πως οι φτωχοί μόνο μπορούν να γίνουν μάγοι. Μια άλλη φορά θέλω να ξαπλώσω σ’ ένα πολύ άκυρο σημείο στην πόλη και να βλέπω τους ανθρώπους να με κοιτάνε περίεργα. Έχεις δει φίλε μου πως κοιτάνε οι άνθρωποι τους άστεγους; Αν το κάνω θα νιώσω σαν τον Διογένη, θα γίνω αυτός ο στωικός που πάντα ονειρευόμουν. Όχι κυνικός, στωικός. Κυνικός γίνεσαι αφού κατακτήσεις τη σοφία και γω έχω ήδη σκεφτεί πως αν την κατακτήσω θα καταφέρω να την κρατήσω χωρίς τα απόνερα του κυνισμού και της ματαιότητας. Όταν τελειώνω τη δουλειά μου, πάω και κάνω τραμπάλα. Ή κούνια μέχρι να με κοιτάξει η μαμά με τα δύο της παιδιά περίεργα. Γράφω με έναν ανεξίτηλο συνθήματα στα παγκάκια, αλλά ξέρεις χαζά, άκυρα λογάκια. Τις προάλλες πήγα και έγραψα “ενσυναίθηση” έξω από μια τράπεζα και ένας κάλπης με κοστούμι και ακουστικό -και πολύ πιθανό και κάνα κρυμμένο όπλο στον κώλο του- με κοίταζε σαν να είμαι κάνας τρελούτσικος, αλλά εγώ είμαι πιο λογικός απ’ αυτόν. Απ’ αυτόν που νομίζει ότι τα μακαρόνια με κιμά είναι νόστιμο φαγητό, ή ότι ο Χριστός υπήρξε, ή ακόμα χειρότερα ότι τα λεφτά είναι ασφαλή στις τράπεζες. Ή -ακούστε να δείτε κάλπη- ότι το χωριό της γυναίκας του είναι ένα ωραίο χωριό και ότι η ΑΕΚ πήρε λέει δίκαια το πρωτάθλημα. Ότι η οικονομία μας θα καλπάσει, ότι οι διακοπές θα τον χαλαρώσουν, ότι το smartwatch του είναι πραγματικά αδιάβροχο, ότι οι μπάτσοι που πυροβολάνε παιδιά τα βράδια κοιμούνται. Την επόμενη φορά που θα τον δω θα του ζητήσω ένα τσιγάρο -γιατί πάω στοίχημα καπνίζει iqos- και θα τον ρωτήσω τι ψήφισε και πριν προλάβει να μου πει θα του πω δεν με νοιάζει. Ξέρω. Και ξέρω και τι θα ψηφίσει στο μέλλον και ξέρω ότι οδηγάει nissan “κασκάι” με εικονίτσα και αγιασμό στο ντουλαπάκι και ότι τον ενοχλώ και που υπάρχω. Αλλά διάολε, όταν καταλαβαίνω ότι τον ενοχλώ τελικά νιώθω και γω ότι υπάρχω. Όχι, τελικά θα πάω να γράψω “δικαιοσύνη για τον Nahel” ή ότι “υπάρχει παραλία στην Nanterre” για να μην καταλάβει τίποτα απολύτως και γω να αναπνεύσω όπως αναπνέει η υπάρξη που αγνοείται, αυτή που ξεφεύγει από τις καλίμπρες της κοινωνικής καταξίωσης και βασανίζεται ανάμεσα σε όλους όσους κάνουν πως δεν τρέχει τίποτα.
Εικόνες από το ζοφερό μέλλον. Ας μιλήσουμε επιτέλους για τον θάνατο που έρχεται καλπάζοντας και το μοναδικό ανάχωμα απέναντι στον εθισμό και τη χρήση: την αλληλεγγύη και την ανθρωπιά.
Όταν η ηρωίνη γέμιζε τις πρώτες ελληνικές πιάτσες στη δεκαετία του 1980, οι ειδικοί έψαχναν να βρουν απαντήσεις από το μεγάλο κύμα της καταιγίδας των οπιούχων στα 1960s-1970s στον δυτικό κόσμο (κυρίως στην Αμερική). Τώρα, έχουμε πάψει να προσπαθούμε να καταλάβουμε τι θα φέρει το μέλλον -για τους συνανθρώπους μας που ζουν ήδη στο πλέγμα των εξαρτήσεων- ίσως επειδή το παρόν είναι ήδη ζοφερό.
Όμως, εδώ και 10 χρόνια συμβαίνει κάτι απίστευτα σοβαρό και συνάμα επικίνδυνο. Στη μετανεωτερική εποχή της νέας χιλιετίας οι ειδικοί ήδη βρίσκουν 3 διακριτά κύματα στην κρίση των οπιούχων (κρίση σημαίνει σημαντική ενίσχυση της χρήσης και κατ’ επέκταση και των θανάτων): 1) το πρώτο κύμα έρχεται από τη μεριά της «κανονικότητας», τη νόμιμη και φορολογήσιμη χρήση, και γι’ αυτό δεν μιλάει κανείς για τις ασύλληπτες (ποινικές) ευθύνες. Οι αμερικανικές φαρμακευτικές επενδύουν στη μαζική συνταγογράφηση οπιούχων για κάθε μορφής πόνου. «Πρεζάκηδες» των φαρμακείων με ναυαρχίδα την Οξυκωδόνη (Oxycontin). Όταν η πολιτική αυτή τελειώνει, ο εθισμός μένει και το χάπι του φαρμακείου, γίνεται ξανά φιξάκι στην πιάτσα. Πελάτες ένθεν εκείθεν. 2) Έτσι, γεμίζουν ξανά οι κλασικές πιάτσες που «έσφυζαν» στα 1970s, σε όλες τις μεγάλες πόλεις: Vancouver, Los Angeles, Philly, Harlem, San Fransisco. Στο κέντρο της αγοράς, η παλιά καλή καφέ σκόνη, η ηρωίνη, που κάπου πάλι έπρεπε να διοχετευτεί μετά την επανακατάληψη του Αφγανιστάν (δεν πήγαν για τους Ταλιμπάν, αλλά για τις παπαρούνες) με τον περίφημο War on Terror. 3) Εδώ, όμως συμβαίνει η επικίνδυνη στροφή. Ένα νέο χάπι οπιούχων που χρησιμοποιείται για οξύ και χρόνιο πόνο στην φαρμακολογία το Fentanyl – εισάγεται αργά και σταθερά στις πιάτσες των χρηστών (φυσικά με άγνοια των χρηστών). Τι γίνεται με το Fentanyl? Οι ειδικοί λένε: α) 100 φορές πιο δυνατό από την μορφίνη και 50 φορές δυνατότερο από την ηρωίνη (ακόμα και το φαρμακευτικό fentanyl σκοτώνει – ο Prince πέθανε από αυτό). β) πολύ φτηνότερο στην παρασκευή του (οι πρώτες παρτίδες ήρθαν από την Κίνα, όμως πλέον παραγγέλνοντας στο διαδίκτυο ορισμένες χημικές ουσίες μπορεί να το «μαγειρέψει» κάθε καρτέλ στον κόσμο). γ) Δυνατό «φτιάξιμο» -με μεγαλύτερο κενό- που κρατάει όμως λιγότερη ώρα (οι χρήστες λένε ότι το έχουν ανάγκη ξανά μετά από τρεις ώρες) και άρα σε κάνει να θες περισσότερες δόσεις. Φυσικά, πολύ πιο εθιστικό και πιο θανατηφόρο -και εδώ υπάρχει η αντίφαση που ακόμα δεν έχει απαντηθεί -ποιος έμπορος εισάγει ένα προϊόν που σκοτώνει τον πελάτη του; Και έτσι φτάνουμε στην κορύφωση του τρίτου κύματος, με τις πιάτσες να αντικαθιστούν την ηρωίνη με το συνθετικό fentanyl, που αργά αλλά σταθερά από το 2014 μέχρι και σήμερα θα αλλάξει όλα όσα ξέραμε σχετικά με την χρήση οπιοειδών.
Τα νούμερα είναι τρο-μα-κτι-κά: Περίπου 107 χιλιάδες νεκροί για το 2021 στις ΗΠΑ. Ήδη, στις ΗΠΑ και τον Καναδά (τις βασικές χώρες με πρόβλημα επέλασης του Fentanyl εδώ και σχεδόν μια δεκαετία) βιώνουν ένα 4ο ακόμα πιο επικίνδυνο κύμα: 4) To benzo dope και ιδίως το tranq – συνθετικές χημικές επεξεργασίες του ήδη συνθετικού Fentanyl που το κάνουν ακόμα πιο δυνατό – τόσο ως προς το φτιάξιμο, όσο και ως προς το θανατηφόρο. Αυτές οι ουσίες απογειώνουν τα ποσοστά των od και δίνουν τις απόκοσμες εικόνες των “zombies” στις πιάτσες των χρηστών, κυρίως στην British Columbia του Καναδά (στο ανατολικό Βανκούβερ) και στην περίφημη Kensington avenue στην Φιλαδέλφεια. Το χειρότερο με αυτές τις μορφές του fentanyl είναι ότι δρουν εξαιρετικά γρήγορα (χρήστες που το αναπνευστικό τους σύστημα «κοιμάται» πριν καν ολοκληρώσουν τη χρήση όταν το καπνίζουν) και έχουν σημαντική ανοχή απέναντι στην Ναξολόνη (Narcan) την ουσία που χρησιμοποιείται από ακτιβιστές, υγειονομικούς (ακόμα και τους ίδιους του χρήστες) ως αντίδοτο στο fentanyl και ως μοναδική οδός αναστροφής του overdose, του θανάτου που έρχεται καλπάζοντας. Οι χρήστες το έχουν αποδεχθεί: «το βασικό είναι να μην πίνεις ποτέ μόνος. Σ’ ένα λεπτό τα χείλη σου γίνονται μπλε, μετά μωβ, μετά μαυρίζει όλο το πρόσωπο. Αν φτάσεις εκεί, δεν ξαναγυρνάς». Μια μορφή θανάτου που ξέφυγε από τις φαρμακευτικές (τι περίεργο) και την ευκολία του παραγγέλνω μια ουσία και την «μαγειρεύω», την παρασκευάζω σ’ ένα αυτοσχέδιο εργαστήριο. Σ’ ένα από τα κάτωθι ντοκιμαντέρ λέει ένας διακινητής: «παραγγέλνεις από το διαδίκτυο την πρώτη ύλη με 400 δολλάρια, την παρασκευάζεις σε δόσεις των δέκα δολλαρίων και μέσα σε μια εβδομάδα βγάζεις 100 χιλιάδες. Simple as that». Να σημειώσουμε εδώ ότι όταν η διακυβέρνηση Trump θέλησε να στοχοποιήσει την Κίνα για την επέλαση του Fentanyl και το μόνο που κατάφερε είναι την επέλαση των benzo και tranq, από εργαστήρια στο Μεξικό. Λύση υπάρχει; Οι χώρες προσπαθούν με κάθε τρόπο να απαντήσουν σε αυτό που συμβαίνει και αφορά κυριολεκτικά τους πάντες: 1) ενημέρωση και έλεγχος της κάθε δόσης (το fentanyl πλέον βρίσκεται παντού – ακόμα και σε μαριχουάνα), 2) προσπάθειες επιστροφής της ηρωίνης στις πιάτσες ή ακόμα και πρωτοποριακά προγράμματα κρατικής χορήγησης ηρωίνης σε χρήστες (Καναδάς – 27 χιλ το χρόνο ετήσιο κόστος για κάθε άτομο). 3) Αναπροσαρμογή της απεξάρτησης απέναντι σε νέες πιο εθιστικές ουσίες και το φαινόμενο της πολλαπλής χρήσης (πολυτοξικομανία). Εμείς σαν χώρα τι ακριβώς κάνουμε όταν ήδη στις ελληνικές πιάτσες βρίσκεται ένα χαμηλό ποσοστό ανίχνευσης του Fentanyl; Κάνουμε επαρκείς ελέγχους για να βρούμε τι ποσοστό της κοινότητας έρχεται σε επαφή με αυτό το πολύ χειρότερο (απ’ όλες τις απόψεις) συνθετικό ναρκωτικό; Ενημερώνουμε τους χρήστες; Τις οικογένειές τους; Ή θα ψάχνουμε για σεντόνια κατόπιν εορτής, για να σκεπάσουμε συνανθρώπους μας που έτσι κι αλλιώς κάνουμε πως δεν υπάρχουν, έχοντας βουτήξει στη δική μας «παραμύθα» της ατομικής ευθύνης. «Αφού ξέρουνε που πάνε και μπλέκουνε, καλά να πάθουν».
“Μα το παιδί ήθελε να το κάνει αυτό. Ήθελε να του σερβίρει ενώ βρέχεται. 200 ευρώ τιπς, βγάζει πάνω από 3 χιλιάρικα το μήνα, εξυπηρετεί.”
Κάντε μια προσπάθεια να δείτε ακτοπλοϊκά και διαμονή σε όποιο νησί της χώρας θέλετε.ι καταπληκτικό συναίσθημα να αισθάνεσαι ότι η χώρα σου δεν είναι για σένα, ότι ζεις κάπου που μπορείς μόνο να εξυπηρετείς. Αυτό είναι το καταληκτικό σημείωμα της Μεταπολίτευσης. Όχι η συμπερίληψη της κοινωνίας, αλλά ο αποκλεισμός. Διακοπές για λίγους, αξιοπρέπεια για λίγους. Ζωή για ελάχιστους.
Το Λονδίνο
Δύο κόσμοι. Η ελληνική ναυτιλία από τη μία μεριά, στο South Kensington (κυρίως), το Mayfair και το Knightsbridge. Μετά οι εργαζόμενοι σε αυτή, οι ελληνικές γειτονιές, η εκκλησία στο Bayswater, Moscow Road (διόλου περίεργο).
Μετά οι φοιτητές, οι αρχικά λίγοι σε σχέση με το Παρίσι, που ήταν η μεταπολεμική μητρόπολη της διανόησης (με βασικούς πυλώνες για τους Έλληνες τους Πουλαντζά και Καστοριάδη). Οι Κύπριοι ήταν πάντα στο Λονδίνο, ίσως εξαιτίας και των ιστορικών ευκολιών του διαβατηρίου. Οι δύο κόσμοι, διαφορετικών ταυτοτήτων. Το προοδευτικό (ευρωκομμουνιστικό) Παρίσι, το φιλελεύθερο ή συντηρητικό Λονδίνο, με τις πολιτισμικές του όμως οάσεις (μαζί και το απίστευτο αντιδικτατορικό Greek Report). To Soho, τον φρέσκο μετα-ϋλισμό της Neals Yard στο Covent Garden, την αντισυμβατική κουλτούρα του Camden town -πριν γίνει νέο-αναρχικός ιδεαλισμός, τα ανατολικά rave στο Shoreditch και τις αποθήκες τους embankment, την Old Street, τις εκδρομές στα κάτω απ’ το ποτάμι (κυρίως στο Brixton).
Δύο κόσμοι σε σύγκρουση. Το SOAS και το Goldsmiths, το παλιό LSE (που έκλεισε για ένα μήνα με κατάληψη τον Μάη του 68). Ένας αριστερός ιδεαλισμός, εύποροι, Londoners με ιδέες και αναφορές. Από την άλλη, τα παλιά «δυτικά» (the west end). Kοντά στους εφοπλιστές και την εκκλησία (που στο Λονδίνο είναι αχώριστοι), οι καραβιές των traders του City και του Canary Wharf (που ελέω Brexit σιγά σιγά την κάνουν), μια εντελώς αδιάβαστη φάρα κυνικού αμοραλισμού, οι ανθρακωρύχοι των υπερκερδών μιας φούσκας που όλο λέει να σκάσει, αλλά βαστάει. Γραβάτες ή σκακιέρες vans. Στο Ελιζέ με μπουκάλια και ζημιές ή για μπύρες χωρίς γλουτένη στο Dalston και παρεμβάσεις εναντίον υπουργών στα public lectures των πανεπιστημίων. Για τους εύπορους Έλληνες που ζουν στο Λονδίνο το πεδίο της σύγκρουσης δεν ήταν ποτέ ταξικό. Ήταν ιδεολογικό και αξιακό.
Which side are you on?